BUCHHOLZ (buholz)

Trafolarda  sık rastlanan arızalardan biri de “bucholzdan açtı” diye tabir edilen arızadır. 

Bu arıza oldugunda,  çalışarak sinyal veya açtırma kumandası veren mekanik röleye bucholz rölesi denir. Bucholz rölesi , yağ soğutmalı transformatörlerin  çeşitli zararlı etkilerden korunması için kullanılan bir koruma elemanıdır.
Alman Mühendis  Max Buchholz  tarafından tasarlandığı için onun ismiyle anılmaktadır.

Buchholz Arızası Neden Olur?

Trafonun içinde birçok sebepten arıza oluşabilir.

1.  Sargılar arası ve sargı -tank arası kısa devre
2.  Yağ seviyesinin düşmesi
3.  Yağ sirkülasyon pompasının hava emmesi 
4.  Deprem
5.  Trafonun ani ve çok şiddetli yüklenmesi
6.  Açma şamandırasının delinmesi
7.  Trafo imalatı sırasında yeterli vakumun yapılamaması    (Transformatör ilk kez devreye alındığında, yağ doldurulması sırasında yeterli vakum uygulanmamış ise sargılar arasında sıkışan hava buchholz  rölesinde toplanarak yanlış açmalara sebep olur.)
8. Nüve arızaları   (demir çekirdekte meydana gelen akımların kendilerine yol bulmaları ile demir parçalar arasında ark oluşmasıdır.)
        
Buchholz rölesi nasıl çalışır?

Buchholz rölesi, ana tankla rezerve tankını(genleşme deposu)  baglayan yan boru üzerinde bulunmaktadır. Rölenin içerisinde cıva kontaklı iki adet şamandıra vardır. Üst şamandıranın kontak uçları sinyal devresine, alt şamandıranın kontak uçları ise açma devresine bağlanmıştır. Üst şamandıra küçük arızalarda kontağını kapayarak yardımcı röle aracılığı ile bu durumun ışıklı sinyal ile belirtilmesini sağlar, ancak açma yaptırmaz. Alt şamandıra ise, büyük iç arızalarda kapanarak kesiciye açma kumandası verir ve aynı zamanda, durumu ile ışıklı sinyal ile belirtir.

            Trafonun içerisinde meydana gelebilecek arızalar yukarıda belirttiğim gibi bir sargıda sipir kısa devresi, sargılar arası kısa devre veya sargı ile tank arası olabildiği gibi, mağnetik devrede de olabilir. Eğer arıza küçük boyutta ise hafiften bi gaz oluşumu olur ve bu gaz balonları rezerve tanka geçmeye çalışırlar, yavaş olan bu gaz akışı alttaki, yani açma devresine bağlı şamandırayı hareket ettiremez ve rölenin üst tarafında birikmeye başlar. Yağ içinde yüzen alarm devresine ait üst şamandıra bu olay sonucu yavaş yavaş hareket ederek düşer ve kontakları bu hareket sonu kapanınca  Buchholz alarmı alınır.

Küçük arıza : Trafoya  iyi  vakum tatbik edilmemesi  sonucunda doldurulan yağın içinde biriken hava kabarcıklarının,  zamanla ısınmasıyla bucholz rölesinin üst kısmında birikip yağı aşağı doğru itmesi, üstteki kontakların kapanmasına sebep olur ve trafodan buchholz alarm sinyali alınır.

Büyük ve önemli arızalarda meydana gelen gaz miktarı çok fazla olduğundan  trafo tankından rezerve tankına yağ ve gaz geçişi çok kuvvetlidir. Bu nedenle hem üst hem de alt şamandıra çalışıp kontaklarını kapatırlar. Alt şamandıranın çalışması trafoya ait giriş ve çıkış kestiricilerini açtırıp trafoyu devre dışı bırakır.

Buchholz Arızasından Sonra

Arızadan sonra bizim için en önemli şey o trafodan artık hayır gelip gelmeyeceği ,peki bunu nasıl anlayabiliriz?
Öncelikle arızadan sonra biriken gazın  yanıcı olup olmadığına bakarız bunun için bucholz rölesinin üstündeki gaz boşaltma musluğunu açarak kibrit alevi ile hafiften yoklarız eğer gaz yanıcı ise trafoda iç arıza var demektir.Bu durumda trafonun sorununu çözmek çok zordur hemen trafoyu yenisi ile değiştirip arıza vereni tamire göndermek gerekir.

Gaz yanıcı değil iseeee:  musluktan çıkan gaz havadır ve boşaldıktan sonra devreye alınabilir.

Toplanan gaz miktarı arıza büyüklüğü hakkında bilgi verir
Ayrıca Toplanan gazın renginden arıza nedeni anlaşılabilir.

Beyaz renkli gaz ,                  kağıt izolasyonun yandığını
Siyah ve gri renkli gaz,         izolasyon yağının yandığını
Sarı renkli gaz,                       ağaç kısımların arızaya uğradığını
Renksiz olan gaz ise              hava olduğunu belirtir



DİP NOT:  Depo olmadığı ve tam kapalı olduğu için HERMETİK trafolarda  buchholz rölesi olmaz.